Please use this identifier to cite or link to this item:
https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/37704Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.author | Βουγιουκλάκη, Πηνελόπη | |
| dc.date.accessioned | 2024-05-23T11:21:10Z | - |
| dc.date.available | 2024-05-23T11:21:10Z | - |
| dc.identifier.uri | https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/37704 | - |
| dc.identifier.uri | http://dx.doi.org/10.26268/heal.uoi.17412 | - |
| dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States | * |
| dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/ | * |
| dc.subject | Βυζαντινή τέχνη | el |
| dc.subject | Μεταβυζαντινή τέχνη | el |
| dc.subject | Νικόλαος Άγιος, Επίσκοπος Μύρων -- Τέχνη | el |
| dc.title | Η Απεικόνιση της Κοιμήσεως του Αγίου Νικολάου στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη | el |
| dc.type | masterThesis | * |
| heal.type | masterThesis | - |
| heal.type.en | Master thesis | en |
| heal.type.el | Μεταπτυχιακή εργασία | el |
| heal.classification | Τέχνη, Βυζαντινή | - |
| heal.dateAvailable | 2024-05-23T11:22:10Z | - |
| heal.language | el | - |
| heal.access | free | - |
| heal.recordProvider | Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή | el |
| heal.publicationDate | 1999 | - |
| heal.abstract | Το γεγονός της Κοίμησης ίου αγίου Νικολάου και οι τρόποι απεικόνισής ίου στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη αποτελούν το αντικείμενο της παρούσης εργασίας. Η εργασία διαρθρώνεται σε πέντε μέρη. Στο πρώτο μέρος, παρουσιάζονται, αρχικά, οι μελέτες που έχουν δημοσιευθεί σχετικά με τις πηγές, λειτουργικές και μη, που σχετίζονται με το πρόσωπο του αγίου Νικολάου. Στη συνέχεια ακολουθεί, με βάση κυρίως τις ελληνικές πηγές, που έχει δημοσιεύσει ο 0. ΑηποΠ στο δίτομο έργο του Η39ΐο$ ΝίΙ<0ΐ305. ϋβΓ ΚβίΙϊ9β ΝίΙ<0ΐ30δ ίη όθΓ 9πβ0Μί50ήβη Ιαιτϊΐθ στο 1βΐρζϊ9 ίο 1913 και 1917, μια σκιαγράφηση της μορφής του αγίου Νικολάου και παρουσίασης των κυριότερων στιγμών της ζωής του με ιδιαίτερη έμφαση, φυσικά, στο γεγονός του θανάτου του. Το πρώτο μέρος κλείνει με την καταγραφή ορισμένων πληροφοριών σχετικά με την απόδοση τιμής στον άγιο Νικόλαο κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται οι εικονογραφικοί τύποι που χρησιμοποιούνται για την απόδοση του θέματος της Κοίμησης του αγίου στη Βυζαντινή τέχνη, ενώ παράλληλα διατυπώνονται και μερικές σημαντικές παρατηρήσεις σχετικά με τη διαμόρφωση και την εξέλιξη αυτών. Στη συνέχεια, στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται οι εικονογραφικοί τύποι, που χρησιμοποιήθηκαν από τους ζωγράφους της μεταβυζαντινής περιόδου. Ωστόσο, λόγω του αυξημένου αριθμού παρατάσεων που απεικονίζουν το θέμα, αλλά και της εμφάνισης ενός νέου εικονογραφικού τύπου .θεωρήσαμε καλύτερο, για τη μελέτη αυτών, να εξετάσουμε ξεχωριστά σε διαφορετικές ενότητες τους εικονογραφικούς τύπους που χρησιμοποιήθηκαν για την απόδοση της Κοίμησης του αγίου. Έτσι, λοιπόν, χωρίσαμε τις παραστάσεις σε τέσσερις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα εξετάζεται: ο εικονογραφικός τύπος του Ενταφιασμού, στη δεύτερη: ο τύπος της Κοίμησης, στην τρίτη εξετάζεται ένα ειδικότερο εικονογραφικό θέμα: εκείνο της Ανάληψης της ψυχής του αγίου, το οποίο εικονογραφείται σε ορισμένες παραστάσεις Κοίμησης των μεταβυζαντινών χρόνων και τέλος στην τέταρτη ενότητα: ο τύπος της Κοίμησης με επισκοπικό θρόνο. Οι δύο πρώτες ενότητες πραγματεύονται εικονογραφικούς τύπους που εμφανίστηκαν κατά τη βυζαντινή περίοδο και συνέχισαν να χρησιμοποιούνται από τους καλλιτέχνες και κατά τη μεταβυζαντινή εποχή. Γι αυτό το λόγο προχωρήσαμε σε μια σύντομη αναδρομή της πορείας τους κατά τη βυζαντινή περίοδο ώστε να διαγραφεί καλύτερα η εικονογραφική τους εξέλιξη και πορεία στη μεταβυζαντινή τέχνη. Με βάση τα προηγούμενα, στο τέταρτο μέρος, γίνεται μια απόπειρα προσδιορισμού των παραγόντων εκείνων, που συνέβαλλαν αποφασιστικά στην επιλογή των παραπάνω εικονογραφικών τύπων για την απόδοση του θέματος της Κοίμησης του αγίου στη χριστιανική τέχνη. Στη συνέχεια διατυπώνονται ορισμένες σημαντικές παρατηρήσεις και ερωτηματικά σχετικά με την εικονογραφία αυτών, τα πρότυπά τους και την εικονογραφική τους εξέλιξη και πορεία. Τέλος, στο πέμπτο μέρος παρατίθεται ένας κατάλογος με τα μνημεία που εικονίζουν τη σκηνή της Κοίμησης του αγίου και καταγράφεται η σχετική βιβλιογραφία τους. Στη μελέτη των παραστάσεων της Κοίμησης του αγίου Νικολάου των βυζαντινών χρόνων χρήσιμο βοήθημα αποτέλεσε η διατριβή της Ν. δβνέβηΚο, που δημοσιεύτηκε στο Τορίνο το 1983: ΤΙίθ Ιί-Ρβ ο ί 53ίηΐ ΝϊοΠοΙ35 ίη Βγζδηΐίηβ ΑΠ (Τοπηο, 1983). Στη διατριβή της, που έχει ως θέμα τους εικονογραφικούς κύκλους του αγίου στη βυζαντινή τέχνη, μελετάει και το επεισόδιο της Κοίμησης, διατυπώνοντας σημαντικές παρατηρήσεις και επισημάνσεις σχετικά με την εικονογραφία αυτών. Μια μελέτη σχετικά με την εικονογράφηση του κύκλου του αγίου Νικολάου στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη έχει δημοσιευθεί και από τον ϋο$βί ΜνδΠνΘΟ με τον τίτλο «Ζίνοΐ 5ν. ΜΐΙ<υΐ3$θ ν ΒγζδηίδΚθηι υηι^ηΓ' στο ϋνέ δίυόϊθ ζ ο!θ|ίη Βγζ3ηί5ΚέΐΊ0 υητθηί» (ΡΓ39υβ, 1948), 55-93. Δυστυχώς, όμως, η μελέτη αυτή δεν συμπεριλήφθηκε στη βιβλιογραφία της εργασίας καθώς δε στάθηκε δυνατή η ανεύρεσή της και, επομένως, η μελέτη αυτής. Σημαντική, ωστόσο, βοήθεια πρόσφεραν και οι μελέτες συγγραφέων, που πραγματεύονταν σ' αυτές ένα συγκεκριμένο κύκλο του αγίου και στον οποίο εντασσόταν και το επεισόδιο της Κοίμησης του αγίου Νικολάου. Ο Κ. \Λ/θίΐζηΐ3ηη ,σε ένα άρθρο του στο Δελτίο Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας του 1964 .μελετάει ένα τρίπτυχο με σκηνές του βίου του αγίου που χρονολογείται τον 11° αιώνα και προέρχεται από το Σινά, «ΡΓ39ϊΠθηΐ5 οί 3η Θ3Πγ 5ΐ. ΝϊείΊ0ΐ35 ΐπρΐγείι οη Μουηΐ 5ϊη3ϊ», ΔΧΑΕ, περ. Δ', τομ. Δ' (1964), 1-3. Επίσης, ο Ν. Ζίας, σ' ένα άρθρο του στο Δελτίο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας του 1966-1969 ,εξετάζει δύο σημαντικές εικόνες του αγίου, του 15ου αιώνα, στις οποίες απεικονίζεται το θέμα της Κοίμησης: «Εικόνες τοϋ βίου καί τής Κοιμήσεως τού Αγίου Νικολάου», ΔΧΑΕ, περ. Δ', τ. Ε', (1966-1969), 275-298. Ακόμη, η Μ. Αχειμάστου - Ποταμιάνου στη δημοσιευμένη διατριβή της για την πρώτη φάση της μεταβυζαντινής ζωγραφικής της Μονής Φιλανθρωπηνών: Η μονή των Φιλανθρωπηνών και η πρώτη φάση της μεταβυζαντινής ζωγραφικής (Αθήνα, 1983) αλλά και άλλες παρόμοιες μελέτες σημαντικών ερευνητών. Τελειώνοντας, πρέπει να σημειώσουμε ότι στην εργασία αυτή δεν συμπεριλαμβάνεται η μελέτη χειρογράφων, καθώς στη βυζαντινή περίοδο δεν έχουν σωθεί απεικονίσεις της Κοίμησης του αγίου σε χειρόγραφα1, ενώ δεν συνάντησα κατά ιη διάρκεια ιης εργασίας και κανένα παράδειγμα απεικόνισης σε χειρόγραφα που χρονολογούνται κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο. Επίσης, δεν έχουν συμπεριληφθεί στην εργασία παραστάσεις Κοίμησης οι οποίες προέρχονται από τη Δύση, καθώς τα όρια αυτής της εργασίας δεν το επέτρεπαν. Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι η μελέτη αυτή δε θα είχε προχωρήσει και ολοκληρωθεί χωρίς την καθοδήγηση και τις πολύτιμες συμβουλές του εισηγητή καθηγητή μου στο Παν/μιο Ιωαννίνων κ. Α. Παλιούρα, στον οποίο εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου. Επίσης, θερμές ευχαριστίες οφείλω στους καθηγητές μου κ. Ν. Ζία ( Παν/μιο Αθηνών) και κα. Ε. Σακελλαρίου (Παν/μιο Ιωαννίνων) για την σημαντική βοήθειά τους. | el |
| heal.advisorName | Παλιούρας, Αθανάσιος | |
| heal.committeeMemberName | Παλιούρας, Αθανάσιος | |
| heal.academicPublisher | Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας. | el |
| heal.academicPublisherID | uoi | - |
| heal.numberOfPages | 233 | - |
| heal.fullTextAvailability | true | - |
| Appears in Collections: | Εργασίες | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| Μ.Μ Βουγιουκλάκη Πηνελόπη (1999).pdf | 15.43 MB | Adobe PDF | View/Open |
This item is licensed under a Creative Commons License
